Düsseldorf (verouderd Nederlands: Dusseldorp) is de hoofdstad van de Duitse deelstaat Noordrijn-Westfalen gelegen aan de Nederrijn, even ten zuiden van het Ruhrgebied. Düsseldorf is een Kreisfreie Stadt. De gemeente telt 619.294 inwoners (zevende stad van de Bondsrepubliek) en heeft een oppervlakte van 217,22 km².
Geografie
Düsseldorf ligt in het midden van de Rijnvlakte, overwegend aan de rechteroever van de rivier de Rijn. Alleen de wijken Düsseldorf-Oberkassel, Düsseldorf-Niederkassel, Düsseldorf-Heerdt en Düsseldorf-Lörick liggen aan de linker Rijnoever. De stad dankt haar naam (Düssel-dorf) aan het riviertje de Düssel, dat hier in de Rijn uitmondt.
Düsseldorf maakt deel uit van het Metropoolgebied Rijn-Ruhr. De agglomeratie Rhein-Ruhr is een van de grootste industriegebieden in Europa en het grootste in Duitsland. Het hoogste punt in het stadsgebied is gelegen in de wijk Düsseldorf-Hubbelrath en wordt gevormd door de 165 meter hoge Sandberg. Het laagste punt is de monding van de beek 'Schwarzbach' in de Rijn bij Düsseldorf-Wittlaer met 28 m boven Normalnull.
Geschiedenis
De eerste schriftelijke vermelding van Dusseldorp stamt uit het jaar 1135. Tijdens de regering van keizer Frederik I Barbarossa werd het noordelijk van Düsseldorf liggende stadje Kaiserswerth tot goed beschermde buitenpost uitgebouwd. Soldaten observeerden vanuit hier de scheepvaart op de Rijn. (Sinds 1929 is Kaiserwerth een wijk van Düsseldorf.)
Op 14 augustus 1288 verkreeg Düsseldorf stadsrechten van graaf Adolf V van Berg. Voorafgaand daaraan was er een bloedige strijd geweest tussen de aartsbisschop van Keulen Siegfried van Westerburg en het hertogdom Berg. Het hoogtepunt van deze strijd was de Slag bij Woeringen, die eindigde in een nederlaag voor de strijdkrachten van de aartsbisschop.
In 1385 verklaarden de hertogen van Berg Düsseldorf tot hun residentie. In 1609, na uitsterven van het Guliks-Bergse regentengeslacht werd de stad bezet door de Spaanse generaal Ambrogio Spinola die tot 1614 als keizerlijke commissaris over de stad heerste.
Na het bijleggen van enkele geschillen rondom de erfopvolging kwam Düsseldorf met het hertogdom Gulik aan het huis Palts-Neuburg. Keurvorst Johan Willem van de Palts koos Düsseldorf tot hoofdresidentie. In deze tijd en ook later onder Karel Theodoor van Beieren groeide de stad behoorlijk. Beide vorsten lieten kastelen bouwen, legden kunstverzamelingen aan en stichtten verschillende instituten. Ook waren zij de grondleggers van de Düsseldorfer wijk Carlstadt (Düsseldorf).
Ook al was de stad sinds 1732 in grotere omvang beschoeid, toch slaagden de Fransen in 1757 tijdens de Zevenjarige Oorlog om de stad te bezetten. Na een korte verdrijving door Ferdinand van Brunswijk konden de Fransen na een hevig gevecht Düsseldorf opnieuw innemen en bleven tot de stad na de Vrede van Lunéville in 1801 aan Beieren teruggegeven werd. Na deze teruggave zijn de beschoeiingen afgebroken.
Vanaf 1806 was Düsseldorf hoofdstad van het groothertogdom Berg en kwam samen met deze in 1815 aan Pruisen.
Cultuur en Bezienswaardigheden
Theater
|
|
Musea en tentoonstellingen
|
|
Muziek
Robert Schumann woonde lange tijd in Düsseldorf en de stad wijdt dan ook jaarlijks een belangrijk festival aan zijn werk. Het belangrijkste concertgebouw van Düsseldorf is de Tonhalle Düsseldorf met meer dan 200 opvoeringen per jaar. De Tonhalle is ook de concertzaal van de Düsseldorfer Symphoniker die als concertorkest en als operaorkest van de ‘Deutsche Oper am Rhein’ optreden.
In 1818 is de Städtische Musikverein zu Düsseldorf in het leven geroepen. Deze vereniging organiseerde de eerste van vele muziekfestivals. Deze kregen in de 19e eeuw door medewerking van Felix Mendelssohn-Bartholdy en Robert Schumann, beide muzikale directeuren in Düsseldorf, internationale betekenis. De ‚Städtische Musikverein’ kan terugkijken op een onafgebroken muziekhistorie vanaf 1818 tot heden en wordt als dé muzikale ambassadeur van de stad in alle grote concertzalen van Europa gezien.
In 1995 is Jazz in Düsseldorf e.V. opgericht, die in opdracht van het amt jazzconcerten en andere opvoeringen organiseert.
De Figuralchor Düsseldorf e.V. is een belangrijk deel van de klassieke muzieksector.
Maar ook rock- en popmuziek zijn vertegenwoordigd. Düsseldorf is sinds de jaren zeventig een centrum van de elektronische popmuziek. Internationaal bekend zijn Kraftwerk, Neu!, La Düsseldorf en de punkrockbands Deutsch-Amerikanische Freundschaft en Die Toten Hosen.
In 2011 werd in de ESPRIT arena het Eurovisiesongfestival 2011 gehouden. Düsseldorf mocht het festival organiseren ten nadele van Berlijn, Hamburg en Hannover.
Beeldende kunst
Düsseldorf was altijd een belangrijk centrum voor schilderkunst. Onder keurvorst Johan Willem van de Palts werd een kunstgalerie opgericht, die vooral met werken van Rubens de grondsteen van de huidige Alte Pinakothek in München legde. In de 19e eeuw had de Düsseldorfer Malerschule (Oswald Achenbach) grote invloed op de schilderkunst. Te noemen is ook de groep Das Junge Rheinland, die in de Weimarer tijd actief was. Na de Tweede Wereldoorlog drukte Joseph Beuys zijn stempel op de kunstscene in Düsseldorf. Tot op heden zijn in Düsseldorf belangrijke kunstenaars actief, zoals voorheen Markus Lüpertz, die rector was tot 2009 van de Kunstacademie Düsseldorf.
Bouwwerken
Een van de drukste winkelstraten van Duitsland is de Schadowstraße in Düsseldorf. Maar bekender, vooral om haar stedenbouwkundig karakter en exclusieve winkels is de Königsallee, ook kort "die Kö". In haar midden loopt het stadskanaal. Hier vindt men ook het meest treffende kenmerk van de Kö, de Tritonengruppe. Op de Königsallee rijden ook veel exclusieve auto's.
In de Altstadt kan men hier en daar nog heel oude, onder monumentenzorg staande huizen vinden. Echte historische centra zijn echter alleen nog maar in de wijken Kaiserswerth en Gerresheim te vinden. Hierna volgt een lijst van de belangrijkste bouwwerken van de stad (chronologisch):
Burchten en kastelen
- Ruïne van de Kaiserpfalz in Kaiserswerth, gebouwd van 1174 tot 1184. In 1702 is deze door Franse troepen in de Spaanse Successieoorlog vernietigd.
- Kasteeltoren, “Wahrzeichen“ van de stad, oorspronkelijk in gotische stijl, opgebouwd in de 19e eeuw door de architect Rudolf Wiegmann tot een renaissancegebouw in Italiaanse stijl. Het eigenlijk bij de toren horende kasteel uit de 13e, 16e en 19e eeuw is door een brand in 1872 vernietigd.
- Burg Angermund, gebouwd 14e eeuw
- Schloss Eller, gebouwd 14e eeuw, 1826 en 1902
- Schloss Benrath, gebouwd 17e en 18e eeuw
- Schloss Kalkum, gebouwd 18e eeuw, 1810 tot 1812
- Schloss Mickeln, Himmelgeist, gebouwd 1843
- Schloss Jägerhof, gebouwd 1800, nu Goethe-Museum
- Schloss Garath
- Schloss Heltorf, vermeld eind 12e eeuw
Historische kerken
- Altstadt en Carlstadt:
- St. Lambertus (kath.), Stiftsplatz 1, gotische stijl, sinds 1974 pauselijke Basilica minor, gebouwd 1288-1394, inzegening 13 juli 1394
- Kreuzherrenkirche, Ursulinengasse 6, gebouwd 1445 tot 1455
- St. Andreas (kath.), Andreasstraße 10, barokke stijl, gebouwd 1622 tot 1629,
- Ev. Lutherkirche, Altstadt, Bergerstraße 18b, gebouwd 1683 tot 1687, eerste kerk van de lutherse gemeente
- Neanderkirche, Altstadt, Bolkerstraße 36, gebouwd 1683 tot 1687, eerste kerk van de gereformeerde gemeente
- St. Maximilian (kath.) „Maxkirche“, Schulstraße 11-15 en Citadellstraße 2, gebouwd 1735 tot 1743
- andere wijken:
- Alt St. Martin (kath.), Bilk, gebouwd einde 12e eeuw, oudste kerk in het stadsgebied
- St. Suitbertus (kath.), Kaiserswerth, sinds 1967 pauselijke Basilica minor, gebouwd 11e tot 13e eeuw
- St. Nikolaus (kath.), Himmelgeist, gebouwd 11e tot 13e eeuw
- Stiftskirche St. Magaretha (kath.), Gerresheim, gebouwd 1220 tot 1240
- Ev. Johanneskirche, Stadtmitte, gebouwd 1875 tot 1881
Andere historische bouwwerken (voor 1950)
- 'Das Lieferhaus', oudste huis in Düsseldorf uit het jaar 1288, Altstadt, Liefergasse
- De Kasteeltoren, gebouwd ca. 1386, Altstadt
- Stadhuis uit het jaar 1570-73, Altstadt
- Marktplaats met 'Jan-Wellem-Denkmal' (1712, de Grupello), Altstadt
- 'Ratinger Tor', Altstadt, gebouwd 1811 tot 1815
- ‘Ständehaus’, Unterbilk, gebouwd 1876 tot 1880, 1949 tot 1988 Landtagsgebäude, heute Kunstsammlung NRW K21
- 'Tonhalle', gebouwd 1925/1926, Wilhelm Kreis
- Warenhuis 'Kaufhof an der Kö' (voormalig L. Tietz), 1906-1908, Joseph Maria Olbrich
- (voormalig) bestuursgebouw van de „Mannesmannröhren-Werke AG”, Vodafone-Ufer, 1912
- 'Carsch-Haus', 1915
- 'Wilhelm-Marx-Haus', Stadtmitte, gebouwd 1922 tot 1924, wordt als eerste ‚echte’ wolkenkrabber van Duitsland gezien, Wilhelm Kreis
- Ensemble rond de Ehrenhof, Pempelfort, gebouwd 1925 tot 1926 voor de tentoonstelling ‘Gesundheitspflege, soziale Fürsorge en Leibesübungen’, kort "GeSoLei", Wilhelm Kreis, Aurora von Arno Breker
- Hauptbahnhof, jaren 1920 en 1930
Moderne en postmoderne gebouwen
- Mannesmannwolkenkrabber, Carlstadt, gebouwd 1956 tot 1958
- Thyssen-Haus of Dreischeibenhaus, Stadtmitte, gebouwd 1957 tot 1960
- Düsseldorfer Schauspielhaus, Stadtmitte, gebouwd 1965 tot 1970
- Koepelglashuis in de Botanische tuin
- Rheinturm, gebouwd 1982, hoogste gebouw van de stad (240,5 m)
- Landtag van Noordrijn-Westfalen, gebouwd 1980 tot 1988
- Stadspoort, gebouwd 1992 tot 1998
- Neuer Zollhof, die "Gehry-Bauten", gebouwd 1996 tot 1999
- Victoria-Turm, gebouwd 1994 tot 1997
- ARAG-Turm, Mörsenbroich, gebouwd 1998 tot 2000
- LTU Arena, Stockum, gebouwd 2002 tot 2004 (gebouwd 1968 tot 1975)
- 'GAP 15' gebouwd 2005
Bruggen
|
Winkelcentra
|
Parken
|
|